Το αρχαιο-Eλληνικό Παγκράτιον άθλημα.

Η υπέρτατη ανθρώπινη τέχνη Θεών, Ημιθέων και Ανθρώπων
Παν + κράτος = με όλη τη δύναμη. Παγκρατής = παντοδύναμος, πανίσχυρος, παντοκράτωρ.( ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΣΙΑ – ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ Θωμά Β. Γιαννάκη)
Το άθλημα που συνέδεσε την δυναμική ευθυγράμμιση του σώματος, της ψυχής και του πνεύματος και έφερε σε σύνδεση την Απολλώνια και την Διονυσιακή αρχαία σκέψη των ελλήνων.Οι πολεμικές τέχνες αναφέρονται στην αρχαία Ελλάδα σε πολλά κείμενα διαφόρων εποχών. Βρίσκουμε σε αρχαία ελληνικά κείμενα πλήθος λέξεων και εκφράσεων που μας ξεκαθαρίζουν ότι οι πολεμικές τέχνες επινοήθηκαν από τους έλληνες και με τις εκστρατείες του Διονύσου και του Ηρακλή μεταφέρθηκαν στην Ασία όπου έγιναν γνωστές και στην συνέχεια επανήλθαν στην δύση ως ασιατικές μαχητικές τέχνες και όχι ως αρχαίες ελληνικές μαχητικές τέχνες...
Το Παγκράτιο στους αγώνες και ιδιαίτερα στην Ολυμπία ήταν το πιο δημοφιλές ανδρικό αγώνισμα: «το εν Ολυμπία το κάλλιστον, τουτί γαρ δη ανδρών το Παγκράτιον» (Φιλ. Αρρ. 1.)

Το Παγκράτιο άθλημα είναι συνδυασμός πάλης και πυγμής. Οι νέοι στην αρχαία Ελλάδα εκπαιδεύονταν στο παγκράτιο για να μπορούν να κατανικούν τους εχθρούς τους στους πολέμους, αλλά και σε τυχόν συμπλοκή με άγρια ζώα.
Το παγκράτιο καθιερώθηκε ως Ολυμπιακό αγώνισμα στην τριακοστή τρίτη Ολυμπιάδα (648 π.Χ.) και πρώτος νικητής ήταν ο Λύγδαμις από τις Συρακούσες. Ο Λύγδαμις ήταν μεγαλόσωμος και το μήκος του πέλματός του ήταν ίσο με ένα πήχη (Ολυμπιακό πόδι ή πήχης = 32,045 μ.). Λέγεται oτι μέτρησε το αρχαίο στάδιο της Ολυμπίας και το βρήκε ότι είναι εξακόσια πόδια.
Ο ιστορικός Φιλόστρατος αναφέρει το παγκράτιο σαν «το πιο άξιο άθλημα των Ολυμπιάδων και τη σπουδαιότερη προετοιμασία των πολεμιστών». Η ονομασία του προέρχεται από το συνδυασμό των αρχαιοελληνικών λέξεων «παν» και «κράτος» και υποδηλώνει «με όλη τη δύναμη». Ο εκπαιδευμένος στο παγκράτιο ήταν πανίσχυρος. Κατα τον Πλούταρχο αυτός που επινόησε την τεχνική του παγκρατίου ήταν ο Θησέας, που με αυτό νίκησε τον Μινώταυρο, τον άγριο ταύρο που φύλαγε το «Λαβύρινθο» στο ανάκτορο της Κνωσσού, στο Ηράκλειο Κρήτης. Ο περιηγητής Παυσανίας αναφέρει οτι ο ημίθεος Ηρακλή επινόησε το παγκράτιο.
Ο Φιλόστρατος στο σύγγραμμά του «Γυμναστικός» αναφέρει οτι ο πρώτος ιδρυτής του παγκρατίου αθλήματος ήταν ο Ερμής θεός του εμπορίου. Αναφέρει επίσης ότι στη μάχη του Μαραθώνα οι Αθηναίοι, και στις Θερμοπύλες οι Λακεδαιμόνιοι όταν έσπασαν τα ξίφη και τα δόρατά τους,πάλεψαν με γυμνά χέρια, με την τέχνη του παγκρατίου (βλέπετε το σχετικό κείμενο στο άθλημα πάλη).
Με την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου στη Μικρά Ασία, Περσία, Ινδία και Θιβέτ, οι στρατιώτες του δίδαξαν το παγκράτιο άθλημα στους λαούς αυτών των Ασιατικών χωρών. Την πατρότητα του παγκρατίου σε όλα τα αγωνίσματα των μαχητικών τεχνών, την έχουν αναγνωρίσει μορφωμένοι ιστορικοί των τεχνών αυτών, όπως ο Μασουτάτσου Ογιάμα, ο ιδρυτής της τεχνικής του αθλήματος «Κιόκου Σιν Κάι» στο σύγγραμμά του «Ζωτικό Καράτε».

Προπόνηση:
Για την προπόνηση στο παγκράτιο άθλημα, όπως και στην πυγμή, οι αθλητές χρησιμοποιούσαν τους «κώρυκους» που ήσαν δερμάτινοι σάκκοι, γεμάτοι με άμμο, αλεύρι ή όσπρια, που τους κρεμούσαν από την οροφή του Γυμναστηρίου ή από κλαδί δένδρου, και γυμνάζονταν κτυπώντας τους με τις γροθιές έτσι ώστε να αποκτήσουν δυνατή γροθιά.
Ο Φιλόστρατος γράφει στον Γυμναστικό του: «Ο κώρυκος χρησιμοποιείται από τους πυγμάχους, αλλά πολύ περισσότερο από τους παγκρατιαστές. Των πυγμάχων μπορεί να είναι ελαφρύς, επειδή γυμνάζουν μόνο τα χέρια τους στο κτύπημα, ενώ των παγκρατιαστών περισσότερο γεμάτος και μεγαλύτερος, για να ανθίστανται (να μην πέφτουν) κατά την επιστροφή του κωρύκου. Γυμνάζουν τους ώμους και τα δάκτυλα, σαν να κτυπούν τον αντίπαλο. Να κτυπά επίσης δυνατά με το κεφάλι, ώστε να ασκείται ο αθλητής σε όλα τα είδη του ορθίου Παγκρατίου».
Ο Παυσανίας περιγράφει τα κατορθώματα και τον περιπετειώδη θάνατο ενός αρχαίου Παγκρατιαστή του Πουλυδάμαντα.
Το σχετικό κείμενο στα «Ηλειακά» VI, 5 έχει ως ακολούθως σε μετάφραση:
«‘Ο ανδριάντας πάνω στο ψηλό βάθρο είναι έργο του Λύσιππου και παριστάνει τον πιό μεγαλόσωμο από όλους τούς άνθρώπους,εξαίρεση κάνουν στο μέγεθος οι ονομαζόμενοι ήρωες και καμιά άλλη γενιά θνητών, άν υπήρξε πρίν από τούς ήρωες. Μέσα στο γένος όμως των ανθρώπων της δικής μας εποχής ο Πουλυδάμας αυτός ο γιός του Νικία, υπήρξε ο πιό μεγαλόσωμος.
Για παγκράτιο και άλλοι έχουν κερδίσει περιφανείς νίκες.Ο Πουλυδάμας όμως,εκτός απο τις νίκες παγκρατίου, είχε στο ενεργητικό του τα παρακάτω διαφορετικά κατορθώματα: η ορεινή Θράκη, η δώθε απο το Νέστο ποταμό, ο οποίος διασχίζει τη χώρα των αβδηριτών, εκτός των άλλων θηρίων έχει και λεοντάρια, τα οποία κάποτε είχαν επιτεθεί κατά του στρατού του Ξέρξη και έφεραν φθορά στίς καμήλες που μετέφεραν τα τρόφιμα. Πολλές φορές τα λεοντάρια αυτά περιπλανώνται και στην περί τον Ολυμπο χώρα. Η μιά πλαγιά του όρους αυτού βλέπει προς τη Μακεδονία και η άλλη προς τη Θεσσαλία και τον Πηνειό ποταμό.Εδώ ο Πουλυδάμας, στον Ολυμπο, σκότωσε ένα λεοντάρι, θηρίο πελώριο καί δυνατό, χωρίς νά έχει κανένα όπλο. Στο τολμηρό αυτό κατόρθωμα παρακινήθηκε από τη φιλοδοξία να μιμηθεί άθλους του Ηρακλή, γιατί, κατα την παράδοση, και ο Ηρακλής νίκησε το λεοντάρι της Νεμέας. Και ενός άλλου θαυμαστού κατορθώματος ανάμνηση άφησε ο Πουλυδάμας: μπήκε σ’ ένα κοπάδι βοδιών και έπιασε τον πιό μεγαλόσωμο και πιό άγριο ταύρο απο τις χηλές του ενός πισινού ποδιού, τις οποίες κρατούσε, και παρά τις προσπάθειες και τα πηδήματα του ταύρου δεν τις άφηνε, ώσπου ο ταύρος, ύστερα απο ώρα και αφού έβαλε όλη τη δύναμή του, ξέφυγε αφήνοντας στον Πουλυδάμα τις χηλές. Λένε ακόμη πώς και ένα ηνίοχο που οδηγούσε με ταχύτητα το άρμα τον σταμάτησε: έπιασε το άρμα απο πίσω με το ένα χέρι και κράτησε ακίνητο τον ηνίοχο και τα άλογα.Ο Δαρείος,ο νόθος γιός του Άρταξέρξη, ο οποίος με την υποστήριξη του περσικού λαού έπαψε τον Σόγδιο, το γνήσιο γιο του Αρταξέρξη, και πήρε αυτός την εξουσία, μόλις αυτός ο Δαρείος έγινε βασιλιάς, επειδή άκουγε τα κατορθώματα του Πουλυδάμα, έστειλε άνθρώπους του, του υποσχέθηκε δώρα και τον έπεισε νά'ρθει στα Σούσα και να παρουσιαστεί ενώπιόν του. Τότε λοιπόν, μετά από πρόκληση, τρείς πέρσες από τούς λεγόμενους αθάνατους μονομάχησαν, οι τρείς μαζί έναντίον του και τους σκότωσε. Απο τα κατορθώματα που ανάφερα άλλα παριστάνονται (ανάγλυφα) πάνω στο βάθρο του ανδριάντα στην Ολυμπία και άλλα αναφέρονται απο το επίγραμμα.Επρόκειτο όμως η πρόρρηση του Ομήρου σχετικά με όσους το παίρνουν πάνω τους για τη δύναμή τους να βρεί εφαρμογή και για άλλους, αλλά και για τον Πουλυδάμα και να καταστραφεί κι αυτός εξαιτίας της δύναμής του.Ο Πουλυδάμας δηλ. μαζί με άλλους, οι οποίοι διασκεδάζοντας συνέπιναν, είχε μπεί σε μιά σπηλιά σε εποχή θέρους,κατα κακή τύχη η οροφή της σπηλιάς άρχισε να σπάζει, και ήταν φανερό πως θα πέσει μέσα και πως δεν επρόκειτο να βαστάξει πολλή ώρα. Οταν η επερχόμενη συμφορά έγινε αντιληπτή και οι άλλοι έφυγαν,ο Πουλυδάμας αποφάσισε να μείνει μέσα, και σήκωσε τα χέρια του με την ιδέα πως θα βαστάξει τη σπηλιά καθώς θα πέφτει και πως δεν θα καταπλακωθεί απο το όρος.Εδώ όμως ο Πουλυδάμας βρήκε το θάνατό του».

Οι Κανόνες του παγκρατίου:
Στις αρχαίες Ολυμπιάδες είχαν δια μορφωθεί οι εξής κανόνες:
α) Επιτρέπονταν:Ολες οι λαβές της πάλης. Οι λαβές της μέσης. Το άρπαγμα των ποδιών από τα σφυρά. Το στρέβλωμα των χεριών.
Ολα τα κτυπήματα της πυγμής με γυμνά χέρια χωρίς ιμάντες.
Επιτρεπόταν να κρατά ο αθλητής τον αντίπαλο με το ένα χέρι, και να τον κτυπά με το άλλο.
β) Απαγορεύονταν: Τα δαγκώματα. Να βάζουν τα δάχτυλα στα μάτια, στη μύτη, στο στόμα.
Το παγκράτιο ήταν δυο κατηγοριών:
Το κάτω παγκράτιο, στο οποίο ο αγώνας συνεχίζεται και στο έδαφος και αυτό εφαρμοζόταν στις Ολυμπιάδες και τους άλλους αγώνες. Το άνω ή ορθοστάνδην παγκράτιο όταν ο αγώνας γίνεται με τους αθλητές μόνο ορθίους.
Ο Πίνδαρος δίνει την εξής περιγραφή μιας στάσεως (τεχνάσματος) του αθλήματος που την ονομάζαν υπτιασμόν.
«Ο αθλητής πεσμένος ανάσκελα, τεντώνει τα χέρια, συμπτύσσει τα πόδια και τα εκτινάσσει με δύναμη, σαν την αλεπού που όταν χυμήξει επάνω της αγριαετός, αμύνεται πέφτοντας ανάσκελα».
Τα χτυπήματα που δίνει ο αθλητής του παγκρατίου, δεν είναι τόσο δυνατά όσο της πυγμής γιατί γίνονται χωρίς γάντια με ιμάντες.Οταν ο ένας αθλητής πέσει στο έδαφος, η θέση του είναι μειονεκτική, γιατί ο αντίπαλος που πέφτει επάνω του, τον κρατά ακίνητο με τα πόδια του, και τον κτυπά με τα χέρια ή του εφαρμόζει διάφορες λαβές ώστε να τον αναγκάσει να «απαγορεύσει».
Ο αθλητής που θα πέσει κάτω, πρέπει να προσπαθήσει γρήγορα να λάβει τη στάση ανάσκελα, που λέγεται «υπτιασμός» και χρησιμοποιώντας τα πόδια και τα χέρια να καταφέρει να εκτινάξει τον αντίπαλό του και να σηκωθεί όρθιος.

Οι βασικές Τεχνικές τού Παγκρατίου αθλήματος είναι:
1. Τεχνικές άμυνας.
2. Τεχνικές επίθεσης.
3. Τεχνικές του «ράσσειν», να ρίξεις τον αντίπαλο στο έδαφος:
α) από τα πόδια,
β) από τους γοφούς,
γ) από τα χέρια,
δ) από τον ώμο.
4. Τεχνικές άνω άκρων (χεριών):
α) Τεχνική επιθέσεως και κρούσεως άνω άκρων,
β) τεχνική του «άγχειν»
γ) τεχνική του «ακροχειρίζειν»
δ) τεχνική αποκρούσεων
ε) τεχνική πιέσεων επί των νευρώσεων: δια των δακτύλων, δια των αγκώνων, δια των γονάτων, δια των πτερνών,

στ) Πυγμή: (γροθιά). Ευθεία-Κυκλική-ανάστροφος-διπλή -απ’ αρότρου -αγκιστροειδής—εσωτερική – ράχεως - βάσεως,
ζ) Παλάμη: εσωτερική-ράχεως-βάσεως,

η) Κόψις: εσωτερική-εξωτερική.
5. Τεχνικές κάτω άκρων (ποδιών): α) Τεχνικές επιθέσεως: Λάκτισμα: Εμπρόσθιον -Κυκλικόν-Πλάγιον- Οπίσθιον -Διπλό - Τοξοειδές-Καθοδικόν-Εναέριον-Οπίσθιον κυκλικόν-Ανάστροφον κυκλικόν-Ανάστροφον τοξοειδές-ωθήσεως.
β) Κνήμη: Εσωτερική-Εξωτερική.
6. Κλιματίζειν.
7. Τεχνικές ακινητοποιήσεως αντιπάλου.
8. Τεχνικές εξαρθώσεων:

α) Έλεγχος κάτω άκρων: Ισχύου-Γόνατος-Άκρου ποδός.
β) Έλεγχος άνω άκρων:Ωμου-Αγκώνος-Καρπού -Ακροχειρίζειν.

γ) Τραχηλολαβές: Εμπροσθία-Πλαγία-Οπισθία.

δ) Ακινητοποιήσεις: Κλιματίζειν-Μέσης.
9. Στάσεις ποδών:

α) εμπροσθίου,

β) άκρου ποδός,

γ) μάχης,

δ) πλάγια.
10. Θέσεις κορμού:

α) εμπρόσθιος,

β) διαγώνιος,

γ) πλαγία.
11. Μετακινήσεις και περιστροφές.
Άλλες Τεχνικές του αθλήματος, γνωστές από τα αρχαία κείμενα είναι:
Λαβή «αποπνιγμός». Ο αθλητής έρχεται πίσω από τον αντίπαλό του, σφίγγει με το ένα χέρι τον κορμό του ενώ περνά τον άλλο βραχίονα στο λαιμό τού αντιπάλου κάτω από το σαγόνι και τον σφίγγει με δύναμη, συγχρόνως σφίγγοντάς τον και με το άλλο χέρι.
Κτύπημα «καστρίζειν». Κλωτσιά με το πόδι στο στομάχι.
Λαβή «αποπτερνίζειν»: Ο αθλητής πιάνει σταθερά το πόδι του αντιπάλου, το περιστρέφει με δύναμη και τον υποχρεώνει να πέσει στο έδαφος.
Η τεχνική του παγκρατίου αθλήματος έχει σήμερα μελετηθεί και έχουν οργανωθεί πολλοί σύλλογοι και ιδιωτικές σχολές όπου διδάσκεται το άθλημα. Πρωτοπόροι στην κίνηση αυτής της αναβίωσης του αθλήματος είναι οι εκπαιδευτές Παναγιώτης Κουτρούμπας από τη Λαμία και ο Λάζαρος Σαββίδης από τη Μεταμόρφωση Αττικής ο οποίος έγραψε και τη μοναδική μέχρι σήμερα μελέτη για το άθλημα:«Το αρχαίο Ελληνικό Παγκράτιο άθλημα»(1997).Ο Παν. Κουτρούμπας έχει ιδρύσει πολλούς Συλλόγους Παγκρατίου αθλήματος, και με την πρωτοβουλία του εκπαιδευτή Παγκρατίου Λάζαρου Σαββίδη έχει ιδρυθεί η «Ελληνική Ομοσπονδία Παγκρατίου Αθλήματος». Με πρωτοβουλία της Ομοσπονδίας το παγκράτιο άθλημα, διδάσκεται ήδη και στις εξής ευρωπαϊκές χώρες, την Ισπανία, Ιταλία, Νορβηγία, Σουηδία και Βουλγαρία, και γίνεται προσπάθεια για την ίδρυση της «Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Παγκρατίου Αθλήματος», καθώς και Ομοσπονδιών Αμερικής, Ασίας και Αφρικής, ωστε να καθιερωθεί ως Αγώνισμα στους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες.

(Στο ΠΑΜΜΑΧΟΝ ήδη λειτουργεί η Επιτροπή Ιστορικής Έρευνας και Τεκμηρίωσης και μάλιστα σύντομα θα παρουσιάσει σε διεθνές επίπεδο τις μελέτες και τις έρευνες πάνω στο φωτεινό μονοπάτι του ελληνικού μαχητικού πνεύματος. Όσοι ενδιαφέρονται να επικοινωνήσουν με το ΠΑΜΜΑΧΟΝ μπορούν να πάρουν πληροφορίες από τα τηλέφωνα 210-83.19.287 και 210-51.49.159. Πρόεδρος της ΠΟΕΜΑ είναι ο κος Μάκης Χαραλαμπής και Γενικός Γραμματέας ο κος Γιώργος Ντούκας. Σήμερα η Ομοσπονδία έχει 53 σωματεία μέλη και ακόμη άλλα 23 σωματεία αιτούνται να γίνουν μέλη.)

Απλά και σταθερά ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ!!!