ΜΥΘΟΙ-ΣΥΜΒΟΛΑ-ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Η γη όπως ξέρουμε κάνει δύο σημαντικές κινήσεις, μία περιφορά γύρω από τον ήλιο (ετήσιος κύκλος) και μία περιστροφή γύρω από τον εαυτό της(ημερήσιος κύκλος). Ο συνδυασμός αυτών των κινήσεων είναι που δημιουργεί τις 4 εποχές.
Οι πύλες για την είσοδο της γης στις διαφορετικές εποχές, είναι οι ισημερίες της Άνοιξης και του Φθινοπώρου και τα ηλιοστάσια του Χειμώνα και του καλοκαιριού.
Τον ερχομό της Άνοιξης σηματοδοτεί η εαρινή ισημερία. Οι παραδόσεις λένε ότι η γη ήταν κάποτε ξαπλωμένη ότι δεν υπήρχαν οι 4 εποχές, ότι στο ένα ημισφαίριο ήταν πάντα καλοκαίρι και στο άλλο πάντα χειμώνας. Κάποια στιγμή μεταξύ Μύθου και πραγματικότητας, ο άξονας της γης καθετοποιήθηκε και από τότε ξεκίνησε η εναλλαγή των εποχών, τότε ξεκίνησε ο χρόνος να είναι κυκλικός, να υπάρχει ο θάνατος και η αναγέννηση της φύσης.

Μύθοι- Σύμβολα- Παραδόσεις

Πάντα οι γιορτές τις άνοιξης σε όλους τους πολιτισμούς ήταν γιορτές χαράς, ανανέωσης με κίνηση, με χορό, με τραγούδια. Υπάρχουν λουλούδια παντού και στολίδια στους ανθρώπους και στα σπίτια, υπάρχει πλούσιο ποτό και φαγητό και ασυγκράτητη χαρά, γιατί ένας νέος κύκλος θα ξεκινήσει.
Εξάλλου παραδοσιακά οι χοροί που χορεύονται στις γιορτές της Άνοιξης είναι κυκλικοί ή μάλλον σπειροειδείς σε έναν ρυθμό Βαλς.
Ορισμένες χώρες της Ευρώπης διατηρούν ακόμα παραδόσεις, όπου οι νέοι ενωμένοι σε μία σειρά χορεύουν στα δάση περνώντας ανάμεσα από τα δέντρα και έπειτα κατεβαίνουν στην πλατεία του χωριού και συνεχίζουν να χορεύουν σε κύκλο.Θεοί και γιορτές της ΆνοιξηςΠολλοί μύθοι της Άνοιξης σχετίζονται με τον θάνατο και την ανάσταση κάποιου θεού.Υπάρχουν κυρίως δύο τρόποι με τους οποίους οι θεοί πεθαίνουν την άνοιξη:
1.Με διαμελισμό συνήθως σε 14 ή σε 7 κομμάτια, όπως στην περίπτωση του Διόνυσου Ζαγρέα στην Ελλάδα και του Όσιρι στην Αίγυπτο.
Ο διαμελισμός συμβολίζει την ανάγκη για εξάπλωση της πνευματικής ουσίας του θεού, αλλά και των διδασκαλιών. Ακριβώς τον ίδιο συμβολισμό συναντάμε στο μυστήριο της θείας κοινωνίας, που υπάρχει σε διάφορες θρησκείες, όπου μοιράζεται στους πιστούς κρασί και ψωμί, συμβολίζοντας το σώμα και το αίμα του θεού. Επίσης ο θάνατος του αρνιού και ο διαμελισμός του για φαγωθεί συμβολίζει ακριβώς το ίδιο πράγμα. Το αρνί αποτελεί ένα κατεξοχήν μυθικό σύμβολο, με την έννοια της αθωότητας και της αγνότητας κυρίως σε πνευματικό επίπεδο, έτσι με τον διαμελισμό του επιτρέπει στους ανθρώπους την επικοινωνία με την αγνότητα αυτή.
2.Με σταύρωση ή κάρφωμα σ’ ένα δέντρο.
Ο σταυρός είναι επίσης ένα πανάρχαιο σύμβολο, που δεν έχει λείψει από καμία εποχή και κανένα λαό. Αποτελείται από δύο διασταυρωμένα ξύλα: ένα κάθετο που συμβολίζει τον πνευματικό κόσμο και ένα οριζόντιο που συμβολίζει τον υλικό κόσμο. Έτσι αποτελεί την εναρμόνιση των αντιθέτων αλλά και συμπληρωματικών στοιχείων που αποτελούν τον εκδηλωμένο κόσμο.
Το δέντρο έχει τον ίδιο συμβολισμό με τον σταυρό, εδώ το ιερό, το πνευματικό στοιχείο αντιπροσωπεύεται στα κλαδιά, που βρίσκονται στο υψηλότερο σημείο του δέντρου, ενώ οι ρίζες του είναι το χθόνιο στοιχείο, ο κόσμος των νεκρών. Ο κορμός του δέντρου συμβολίζει τον εκδηλωμένο κόσμο, τον κόσμο των ανθρώπων.
Σε όλους τους πολιτισμούς υπήρχε πάντοτε ένας θεός μία θεά ή ένα ζευγάρι θεών, που χαρακτήριζαν την άνοιξη. Ήταν οι θεοί που έφερναν την γονιμότητα, την ανανέωση, την βλάστηση, την νιότη και τον έρωτα.
Στους Ρωμαίους συναντάμε τη θεά Φλώρα(ή Χλωρίδα). Η θεά της Άνοιξης έκανε τα λουλούδια να ανθίζουν και τους αγρούς να καρποφορούν. Στην αρχή του Μαΐου διοργάνωναν τα Φλωράλια, γιορτή προς τιμήν της Θεάς, που χάριζε στους ανθρώπους και στη φύση την άνθηση, την νιότη και τον έρωτα.
Στους Φινλανδούς υπήρχε ένα θεϊκό ζευγάρι ο Ράουμ και η Ούκκο που κάθε χρόνο την άνοιξη γιόρταζαν τον ιερό τους γάμο, μετά από τον οποίο καρποφορούσαν οι αγροί. Το χειμώνα οι σκοτεινές δυνάμεις τους χώριζαν και την άνοιξη έσμιγαν ξανά.
Στην αρχαία Ελλάδα η εναλλαγή των εποχών του χρόνου σχετιζόταν με τον μύθο της αρπαγής της Περσεφόνης. Ο Άδης έκλεψε την Περσεφόνη για να την κάνει σύζυγό του. Η Δήμητρα όμως μαράζωνε από την θλίψη της και έψαχνε παντού την κόρη της, μαζί της όμως μαράζωνε και η φύση, πενθούσε μαζί της. Όταν κατάλαβε ότι η Περσεφόνη είναι στον Άδη την διεκδίκησε, όμως ο Άδης δεν ήταν διατεθειμένος να την αφήσει. Έτσι ο Δίας αποφάσισε η Περσεφόνη μισό χρόνο να μένει με τον Άδη στον κάτω κόσμο (Φθινόπωρο - Χειμώνας) και μισό χρόνο να επιστρέφει στη μητέρα της στον επάνω κόσμο (Άνοιξη - Καλοκαίρι).
Το αρχαίο ελληνικό ημερολόγιο, διέφερε λίγο από το σύγχρονο, τόσο ως προς την ονομασία των μηνών όσο και ως προς τις ημερομηνίες. Οι μήνες που κατά προσέγγιση αντιστοιχούν στους δικούς μας Μάρτιο, Απρίλιο και Μάιο, είναι οι Ανθεστηρίων, Ελαφηβολιών και Μουνηχιών.
Στον μήνα Ανθεστηρίων τελούνταν τα Ανθεστήρια προς τιμήν του θεού Διόνυσου. Ήταν μία πολύ σημαντική γιορτή που έχει φτάσει και ως τις μέρες μας ως Αποκριές. Τα Ανθεστήρια κρατούσαν 3 μέρες και κατά την διάρκειά τους γινόταν διαγωνισμοί οινοποσίας, πομπές του αγάλματος του Διόνυσου και η αθυροστομία καθώς και οτιδήποτε τρελό είχαν την τιμητική τους, παράλληλα όμως γινόταν και παραστάσεις μυητικού θεάτρου. Συγκεκριμένα την πρώτη μέρα γιόρταζαν τα Πιθοίγια, τότε άνοιγαν όλοι τα πιθάρια τους για να δοκιμάσουν όλοι για πρώτη φορά τη νέα σοδειά. Την δεύτερη μέρα γιόρταζαν τις χοές, έτσι λέγονταν τα πήλινα δοχεία που κρατούσαν όλοι, ήταν η μέρα της πομπής του αγάλματος του Διόνυσου. Την τρίτη μέρα γιόρταζαν οι Χύτροι, μέρα αφιερωμένη στους νεκρούς, που τους τιμούσαν βράζοντας για τις ψυχές τους διάφορους σπόρους και όσπρια.
Στο μήνα Ελαφηβολιών, γιορτάζονταν και τα Αδώνια ή «οι κήποι του Άδωνι» προς τιμή του Άδωνη και της Αφροδίτης. Η γιορτή κρατούσε 2 μέρες. Η πρώτη μέρα ονομάζονταν «αφανισμός» και θρηνούσαν τον θάνατο του Άδωνι, ενώ η δεύτερη μέρα ονομάζονταν «εύρεσις» και γιόρταζαν την ανάστασή του. Ο Άδωνις συμβόλιζε τη φύση, τη βλάστηση. Με τον θάνατό του δηλώνονταν η εξαφάνιση της βλάστησης από το κρύο του χειμώνα και με την ανάσταση η αναγέννηση της φύσης της άνοιξης.Έθιμα - Παραδόσεις
Υπάρχουν πολλά έθιμα που σχετίζονται με τον ερχομό της Άνοιξης και σκοπό έχουν την εκδίωξη του χειμώνα, που συνήθως σχετίζεται με το «κακό», ώστε να μπορέσει να λάμψει το «νέο φως» της Άνοιξης. Επίσης σημαντικό είναι εκείνη την περίοδο να τιμώνται και έτσι να εξευμενίζονται οι νεκροί, οι οποίοι θεωρείται ότι υποβοηθούν την καρποφορία της γης.
Την πρώτη μέρα του Μάρτη, για να αποτραπεί η βλαβερή επίδραση του ήλιου, τα παιδιά φορούν «μάρτη», στον καρπό του χεριού ή στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού. Είναι ένα βραχιόλι φτιαγμένο από κλωστή άσπρη - κόκκινη ή χρυσή. Για να φορτιστεί ενεργειακά το κρεμούν τη νύχτα σε μία τριανταφυλλιά και όταν έρθει η βραδιά της Ανάστασης ή όταν πρωτοδούν χελιδόνι το κρεμούν πάλι σε μία τριανταφυλλιά για να αποκτήσουν το χρώμα της. Διάφοροι μελετητές λένε ότι αυτό σχετίζεται με την «Κρόκη», που οι μύστες των Ελευσίνιων μυστηρίων έδεναν στο δεξί χέρι και στο αριστερό πόδι.
Άλλο έθιμο της 1ης Μαρτίου είναι η ψευδολογία που υπάρχει και την 1η Απριλίου. Είναι σύμβολο της ανοιξιάτικης πάλης και του ξεγελάσματος των βλαπτικών δυνάμεων, που θα μπορούσαν να εμποδίσουν τον ερχομό της Άνοιξης και την αναγέννηση της φύσης.
Επίσης τα σπίτια καθαρίζονται καλά και σπάζουν στην πόρτα κάποιο πήλινο αγγείο, για να διώξουν το χειμώνα και τις σκοτεινές δυνάμεις. Ενώ πολύ σημαντικό είναι να μπει στο σπίτι η πρωινή δροσιά του Μάρτη. Γι’ αυτό οι νοικοκυρές, βγαίνουν το ξημέρωμα και κόβουν ένα κλαδί ή σπαρτά που είναι γεμάτα μ’ αυτή την πρωινή δροσιά και ραντίζουν όλο το σπίτι
Πολλά είναι και τα έθιμα του Πάσχα.
Στη Λέσβο, τη Θράκη, τη Σκύρο, την Κρήτη, την Κύπρο κ.α. υπάρχουν έθιμα που αναπαριστούν την ανάσταση του Λαζάρου, συνδεμένα με την πάλη ανάμεσα στο Χειμώνα και την Άνοιξη.
Την Κυριακή των βαϊων παιδιά περιφέρουν στους δρόμους τα Βάγια που θεωρείται ότι έχουν γονιμοποιητική, θεραπευτική και αποτρεπτική κάθε κακού δύναμη. Κάτι ανάλογο γινόταν και στην αρχαία Ελλάδα με την «ειρεσιώνη», ένα κλαδί με καρπούς που περιέφεραν τα παιδιά κατά την διάρκεια των ανοιξιάτικων γιορτών.
Τα κόκκινα αυγά, κοσμογονικό σύμβολο, συνδέονται με τον τάφο απ’ όπου ξεπηδά η ζωή -αναγέννηση-. Τα αυγά συμβολίζουν την αναγέννηση γιατί γεννιούνται δύο φορές μία σαν αυγό και μία σαν πουλί.
Το φως της Ανάστασης έχει όλα τα χαρακτηριστικά της «νέας φωτιάς». Μ’ αυτό ανανεώνεται η φωτιά στο καντήλι και στο τζάκι και έχει δύναμη γονιμοποιητική και αποτρεπτική. Σε πολλές περιοχές μάλιστα ανάβουν φωτιές την μεγάλη εβδομάδα και την Κυριακή του Πάσχα, όπου καίνε άλλοτε τον Μάρτη και άλλοτε τον Ιούδα. Αυτές οι φωτιές σχετίζονται και με την εαρινή ισημερία. Με τις ανοιξιάτικες γιορτές συνδέεται και η μέρα του Αγ. Γεωργίου. Την ημέρα αυτή γίνεται περιφορά της εικόνας, σφάζονται αρνιά, διοργανώνονται αγώνες δρόμου, ιπποδρομίες καθώς και χοροί και τραγούδια. Μύθος- Τελετή- Μύηση
Βλέπουμε λοιπόν πως σε όλους τους πολιτισμούς σε όλους τους λαούς, υπήρχε αυτή η ανάγκη να γίνονται γιορτές σε ορισμένες στιγμές του χρόνου, που σχετίζονταν με μύθους. Κάθε χρόνο γιορταζόταν οι ίδιες, δείχνοντας την κυκλική εναλλαγή του χρόνου, από τότε που ο άνθρωπος κατάλαβε τι σημαίνει νύχτα και ημέρα, τι σημαίνει θάνατος και ζωή, τι σημαίνει χειμώνας και άνοιξη. Ποιος ήταν όμως ο βαθύτερος σκοπός των εορτών αυτών; ήταν η βίωση μιας στιγμής που ξεπερνάει τον φθαρτό χρόνο και η επιστροφή στο μυθικό χρόνο, μιας στιγμής πιο πνευματικής που αγγίζει τα όρια του ιερού, μιας στιγμής που θα μας κάνει να μεγαλώσουμε να υψωθούμε προς τον ουρανό, να πλησιάσουμε προς το ανώτερο προς το πιο πνευματικό μας μέρος.
Αυτό στους παραδοσιακούς πολιτισμούς αυτό γινόταν με βίωση, μέσω του τρίπτυχου, μύθος-τελετή-μύηση.
Μύθος είναι ένα σύνολο συμβολισμών μιας πράξης που κάποτε έγινε…στην αρχή των χρόνων, στην αρχή της δημιουργίας. Σαν τέτοια δεν αποτελεί αναγκαστικά ιστορικό γεγονός, εν αρχή είναι ο μύθος, ο οποίος έπειτα μπορεί να δώσει την έμπνευση και για ιστορική επαλήθευση.
Ο Μύθος είναι λοιπόν, μία συγκρότηση συμβόλων η αποκρυπτογράφηση των οποίων διδασκόταν μέσα σε μυητικά κέντρα από δάσκαλο σε μαθητή.
Εξάλλου, σύμφωνα και με την επιστήμη της σύγχρονης ψυχολογίας, τα σύμβολα αυτά είναι τόσο αρχέγονα και αιώνια, που βρίσκονται βαθιά χαραγμένασε κάθε ανθρώπινη συνείδηση.
Η τελετή είναι το τυπικό, που επαναλαμβάνει, αναπαριστά σε πράξη το Μύθο. Είναι ένα είδος θεάτρου, που επιτρέπει στον άνθρωπο, να βγει από τα στενά όρια του χρόνου, και για μια στιγμή να γίνει πρωταγωνιστής στο Μύθο.
Η μύηση είναι η βίωση του μύθου- όπως έχει ορίσει και ο Μιρσέα Ελιάντ- το να καταφέρει ο άνθρωπος ως πρωταγωνιστής στο μύθο κατά την διάρκεια της τελετής, να φτάσει στην ουσία του μύθου και να τη βιώσει. Μ’ αυτόν τον τρόπο η συνείδηση περνά από ένα επίπεδο κατώτερο σε ένα άλλο ανώτερο.
Ο άνθρωπος στους αρχαίους παραδοσιακούς πολιτισμούς, δεν γιόρταζε τόσο την αναγέννηση της φύσης, όσο το ότι υπάρχει ξανά ζωή στα ουράνια επίπεδα, με την Ανάσταση του Θεού. Ας αφήσουμε και εμείς τον ήλιο της άνοιξης να αναστηθεί πραγματικά μέσα μας, ας βιώσουμε το μύθο και όταν ανάψουμε την λαμπάδα μας με το «Νέο Φως», ας πετάξουμε ότι υπάρχει μέσα μας μουχλιασμένο από το χειμώνα και ας αφήσουμε να αναστηθεί ο νέος, καλύτερος εαυτός μας. Ας αναγεννηθούμε!

πηγή:http://nikosth.blog.com/2008/04/29/%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CF%80%CF%81%CE%AC%CE%B3%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1-%CF%80%CE%BF%CF%85-%CE%AF%CF%83%CF%89%CF%82-%CE%B4%CE%B5%CE%BD-%CE%BE%CE%AD%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%B5/