ΑΠΟΛΛΩΝ

" «Ωπόλλων ου παντί φαείνεται, αλλʼ ό τις εσθλός·ός μιν ίδη, μέγας ούτος, ός ουκ ίδε, λιτός εκείνος». Οψόμεθα, ω Εκάεργε, και εσσόμεθʼούποτε λιτοί».
(Καλλιμάχου: Ύμνος εις τον Απόλλωνα, στ. 9-10).«Φιλοσοφία, μεγίστη μουσική». (Πλάτ. Φαίδ. σ. 61a).
Ο Απόλλων δεν εμφανίζεται στον καθένα, αλλά σε όποιον είναι καλός· και όποιος τον ιδεί, αυτός είναι μεγάλος, όποιος, όμως, δεν τον είδε, είναι μικρός. Θα σε ιδούμε, ω Εκάεργε, και δεν θα είμαστε ποτέ μικροί. Οι τέσσερις ιδιότητες του θεού Απόλλωνος – η κάθαρση.Πολλοί, σύμφωνα με τον Σωκράτη (Πλάτ. Κρατύλ. σ. 404e), τρομάζουν με το όνομα του θεού Απόλλωνος σαν να σημαίνει για αυτούς κάτι τρομερό, αλλά σφάλλουν, όπως λέγει, γιατί η ονομασία αυτή είναι σωστά τοποθετημένη για να σημαίνει την δύναμη αυτού του θεού. Το όνομα αυτό, βέβαια, κατά το Σωκράτη, περιλαμβάνει και σημαίνει οπωσδήποτε και τις τέσσερις δυνάμεις του θεού,δηλαδή την «μουσική», την «μαντική», την «ιατρική» και την «τοξική» (= τοξευτική). Είναι δε το όνομα αυτό αρμονικό και όχι αλλόκοτο, γιατί ο θεός αυτός είναι και μουσικός και επειδή η κάθαρση και οι καθαρμοί και από την ιατρική και από τη μαντική άποψη, αλλά και οι «περιθειώσεις» (= θειαφίσματα) με ιατρικά φάρμακα και μαντικά μέσα, όπως και τα λουτρά και οι ραντισμοί σε τέτοιες περιστάσεις, όλα αυτά μία δύναμη έχουν, να κάνουν τον άνθρωπο καθαρό και στο σώμα και στην ψυχή. (Πλάτ. Κρατύλ. σ. 405a).Επειδή βλέπουμε, λοιπόν, την κάθαρση να είναι πολύ σημαντική και στην ιατρική και στην μαντική, αυτό μας δείχνει ότι η καθαρτική δύναμη του θεού Απόλλωνος περιέχει και τις δύο αυτές δυνάμεις (ιατρική και μαντική), για δύο λόγους·α΄. γιατί με την ακτινοβολία του φωτός Του λαμπρύνει τον κόσμο και με τις θεραπευτικές Του ενέργειες καθαρίζει όλη την υλική ασυμμετρία, ιδιότητες μάλιστα που μιμούνται και οι ιατροί και οι μάντεις, οι μεν τα σώματα καθαρίζοντες, οι δε με τους ραντισμούς και τα θειαφίσματα τους ίδιους και τους άλλους καθιστώντας αγνούς, καιβ΄. γιατί, όπως λέγει ο Τίμαιος (Πλάτ. Τίμ. σ. 22c-d), οι θεοί καθαρίζουν τα πάντα με φωτιά και νερό, τα οποία μιμούνται και οι μάντεις.
Η καθαρτική – ενωτική δύναμη του θεού Απόλλωνος.Όλες λοιπόν οι καθάρσεις ανάγονται στην μοναδική καθαρτική δύναμη του θεού Απόλλωνος, γιατί ο θεός αυτός είναι ενωτικός των πολλών και συγκεντρώνει όλα σε ένα (ομού περιπολών – ομοπωλών – απολών – Απόλλων, σύμφωνα με την ετυμολογία που μας δίνει ο Σωκράτης στην σελ. 405c – 406a του «Κρατύλου») και καθαρίζει όλο τον ουρανό, την γένεση και όλες τις εγκόσμιες ζωές και μερικές ψυχές, χωρίζοντάς τες από τις δεσμεύσεις της ύλης. Γιʼ αυτό και ο Πλάτων αρχίζει από τις καθάρσεις και τους ραντισμούς.
Απόλλων, ο αίτιος της ένωσης. Είναι όμως προφανές, ότι ο Σωκράτης αναφέρει εδώ μόνο τέσσερις δυνάμεις –ιδιότητες του θεού και παρασιωπά τις υπόλοιπες, γιατί, κατά τους αρχαίους θεολόγους, το πλήθος των δυνάμεων του θεού Απόλλωνος είναι απερίγραπτο και απεριόριστο. Είναι δυνατό όμως, τόσο ο Σωκράτης όσο και κάθε άνθρωπος, να διανοηθεί όλες τις δυνάμεις – ιδιότητες του θεού Απόλλωνος, αλλά και κάθε άλλου θεού ; Όπως και να έχουν όμως τα πράγματα, πρέπει να γνωρίζουμε (Πρόκλ. Σχόλ. εις Πλάτ. Κρατύλ. σ. 404e) ότι, σύμφωνα με τον φυσικό νόμο, με το όνομα Απόλλων σημαίνεται ο αίτιος της ένωσης και αυτός που οδηγεί το πλήθος στο ένα.
Επικράτεια των δυνάμεων.Όλες μεν οι δυνάμεις – ιδιότητες – ενέργειες του θεού αυτού κατέρχονται εκ των άνω και βρίσκονται σε όλες τις διακοσμήσεις (=αρμονικές διατάξεις με χρονικό ρυθμό) των όντων, μέχρι και των τελευταίων. * Η ιατρική επικρατεί στα όντα που βρίσκονται κάτω από την σελήνη, στον γήινο κόσμο. Ο Εμπεδοκλής στους Καθαρμούς του (Απόσπ. 121), χαρακτηρίζει αυτόν τον χώρο, τον γήινο, ατερπή, δηλαδή χώρο που δεν παρέχει τέρψη, λέξη που χρησιμοποιεί και ο Όμηρος (Οδύσ. λ94) για να δηλώσει, όμως, τον κάτω κόσμο, τον Άδη, σε αντίθεση με το φως του ήλιου (Οδύσ. λ93). «Σε αυτόν τον άχαρο τόπο», λοιπόν, λέγει ο Εμπεδοκλής, «επικρατεί ο Φόνος και η Έχθρα και πλήθη άλλων Ολέθρων και ξηραντικές αρρώστιες και Σήψεις και έργα ρευστά….».Αυτά λοιπόν τα όντα πλανώνται και διαπράττουν σφάλματα και παρακαλούν να επανέλθουν από το παρά φύση στο κατά φύση, και από την ασυμμετρία και πολλαπλή διαίρεση στην συμμετρία και την ένωση. * Η μαντική επικρατεί στον ουρανό· γιατί εκεί κυρίως είναι καταφανής η αποκαλυπτική δύναμη του θεού, η οποία φανερώνει στα ουράνια όντα τα νοητά (= αυτά που βρίσκονται μεταξύ της πρώτης Αρρήτου Αρχής και του Φάνητος και για τα οποία βλέπε σχετικό άρθρο μας στην διεύθυνση www. ekdramo. gr.)· γι αυτόν τον λόγο συμπεριπολεί με τον ήλιο, και ο ίδιος νους απλώνεται και στα δύο αυτά, επειδή ο ήλιος δίνει φως στα όντα του ουρανού και καταλάμποντας σε αυτά, χορηγεί σε όλα τους την ενοποιό του δύναμη. * Η τοξευτική επικρατεί στον χώρο των απολύτων (= ψυχών ελευθέρων προ της ενσαρκώσεως)· γιατί εκεί εξουσιάζοντας, μεταδίδει σε όλα τις δικές του κινήσεις, τις οποίες παρομοιάζουν με βέλη, και αναιρεί μεν κάθε αταξία, γεμίζει δε όλα με δημιουργικά δώρα, γι αυτό ονομάζεται από τον Όμηρο (Α75) «εκατηβελέτης άναξ», γιατί αν και είναι χωριστός και απόμακρος, στέλνει σε όλα τις ενέργειές του. * Η μουσική επικρατεί στο κυβερνητικό (=λογικό, νοητικό) μέρος της ψυχής· γιατί ο Απόλλων, είναι εκείνος που αρμόζει όλον τον κόσμο σε μία ένωση, έχοντας τον χορό των Μουσών γύρω του, «λάμποντας μέσα στην αρμονία του φωτός» (Πρόκλ. Χαλδ. Λόγ. σ. 36).Είναι, λοιπόν, και ο μουσικός και οι άλλοι Απόλλωνες και στην γη και στα άλλα που είπαμε, αλλά κάπου διαφαίνεται περισσότερο και κάπου λιγότερο. Όλες οι παραπάνω δυνάμεις είναι ενωμένες στον Απόλλωνα, στους δε αρίστους θεράποντες του βρίσκονται λόγω συμμετοχής τους με αυτόν χωρισμένες, όπως πολλοί όμιλοι ιατρικών αγγέλων και δαιμόνων και ηρώων και μαντικών και μουσικών και τοξικών, που έχουν λάβει από τον Απόλλωνα, χωριστά όμως και διακριτά, τις ενιαίες δυνάμεις του.
Δυνάμεις – φυσικές ιδιότητες.Πρέπει τώρα να θεωρήσουμε, όμως, κάθε μία δύναμη του θεού κατά μία ορισμένη ιδιότητα, δηλαδή :* την μεν μουσική κατά την ιδιότητα της σύνδεσης του ανόμοιου και διασκορπισμένου πλήθους (αρμονία), * την τοξευτική κατά την ιδιότητα της αναίρεσης της άτακτης φύσης, * την μαντική κατά την ιδιότητα της αναίρεσης του ψεύδους και της αποκάλυψης της αλήθειας, * την δε ιατρική κατά την ιδιότητα της κατά φύση αρτιότητας (Υγείας). Και αυτές τις ιδιότητες μπορούμε να δούμε στους θεούς, στους αγγέλους, στους δαίμονες, στους ήρωες, στους ανθρώπους, στα ζώα, στα φυτά κ.τ.λ., ότι είναι διαφορετικές, όμως, κάθε φορά. Κατέρχονται δε οι δυνάμεις των θεών από πάνω, μέσω των διαφόρων τάξεων, μέχρι του τελευταίου αισθητού και εμφανίζονται σε κάθε ένα από αυτά σύμφωνα με την φύση του και τα οποία η τελεστική (= μυσταγωγία – ιερουργία) επιχειρεί με την συμπάθεια (μίμηση – ομοιοκραδασμό) να πλησιάσει στους θεούς· ας μην ξεχνάμε, όμως, ότι ο ενοποιός όλων των τάξεων (νοητών – νοερών – αισθητών, για τα οποία βλ. επίσης, όπως παραπάνω, www. ekdramo. gr.) είναι ο Απόλλων. Επιπροσθέτως, δε·* η ιατρική αφαιρώντας το πλήθος των νοσημάτων χαρίζει την ενιαία υγεία· γιατί η υγεία είναι συμμετρία (= αρμονία λόγω κανονικών αναλογιών), σύμφωνα με τη φύση, το δε παρά φύση είναι πολύχουν (= πολλαπλό, ποικίλο).* η μαντική φανερώνοντας την απλότητα της αλήθειας, αναιρεί την ποικιλία του ψεύδους, * η τοξευτική αναιρώντας κάθε τι το πλημμελές (= ελαττωματικό) και θηριώδες (= άγριο, ορμητικό) και παρασκευάζοντας την επικράτηση του τεταγμένου (= τακτικού, κανονικού) και του ήμερου, συγκρατείται από το ένα (= ενιαίο, απλό) και ξεφορτώνεται την άτακτη (= χωρίς τάξη) φύση , που οδηγεί στη πολλαπλότητα, * η μουσική με τον ρυθμό και την αρμονία, δεσμό και φιλία και ένωση εισβάλλει σε όλα και απομακρύνει τα αντίθετα τους.
Ενέργειες του δημιουργού. Έτσι, λοιπόν, και ο δημιουργός του παντός (εννοείται Φάνης – Ουρανός – Κρόνος, περί των οποίων βλέπε σχετικό άρθρο μας στο www. ekdramo. gr.) εργαζόμενος για την υγεία και την αγηρασία,* με την νοερή ιατρική, εμποδίζει και δεν συγχωρεί στο κάθε τι να οδηγηθεί στο παρά φύση,* με την θεία τοξευτική οδηγεί σε τάξη το ελαττωματικό και το άτακτο,* με την θεία μουσική συνδέει με αρμονίες το παράφωνο της ύλης και προσαρμόζει τις ψυχές σύμφωνα με αυτή,* με την εντός του νοερή μαντική προλέγοντας στις ψυχές τα μέλλοντα και παράγοντας και κάθε τι που είναι αναγκαίο να γίνει, μαζί με τις προρρήσεις, φανερώνει την αλήθεια. Και όλες αυτές οι δυνάμεις, κατά πρώτον, βρίσκονται ενιαίες και σε μεγαλύτερο βαθμό στον δημιουργό των όλων, και κατόπιν, διακεκριμένες στον Απόλλωνα, αλλά εκείνος μεν ολικά και πατρικά περιέχει αυτές τις δυνάμεις, ο δε Απόλλων κατά μίμηση του πατέρα του· γιατί όλες οι ενέργειες και δυνάμεις των δευτέρων θεών έχουν την αιτία τους και περιέχονται στον δημιουργό, και εκείνος μεν με όλες τις δυνάμεις μαζί δημιουργεί και διακοσμεί (= θέτει σε αρμονική και ενρυθμο τάξη) το παν, οι δε απόγονοι αυτού, ανάλογα με τις δυνάμεις του ο καθένας, συνεργούν με τον πατέρα.
Γνώση – Αλήθεια.Το ότι ο θεός προΐσταται της απλής και ξεκάθαρης γνώσης και το ότι είναι αυτός που φανερώνει την αλήθεια (αληθές = απλούν, κατά τον Σωκράτη),μας φανερώνει την προς το αγαθό αναλογία, την οποία και ο Σωκράτης ανυμνεί στην Πολιτεία (7. ΙΙΙ, σ. 517b-c), όπου λέγει τον ήλιο έκγονο του αγαθού και ανάλογον προς αυτό.Και είναι έτσι, γιατί ο θεός αυτός είναι ενωτικός και έχει ορίσει την αλήθεια ανάλογη με το αγαθό, και με αυτήν φανερώνει σε μας την ομοιότητα προς το αγαθό. Το γαρ «απλούν» (Πλάτ. Κρατύλ. 18. 405c) είναι δήλωση (φανέρωση) του ενός, καθώς και η κατά την γνώση αλήθεια που προήλθε από το αγαθό. Το «το δʼ αεί των βολών εγκρατή» τον θεό τούτον «είναι τοξική» (Πλάτ. Κρατύλ. 18. 405c) (= πάντα είναι έμπειρος των βολών) δείχνει την κυριαρχία του πάνω στον κόσμο· διότι από πάνω, από τον υπερουράνιο τόπο (= τον μεταξύ του Φάνητος και του Αιθέρος νοητό τόπο, για τον οποίο βλέπε επίσης όπως παραπάνω, www. ekdramo. gr.) διασπείρει τους οχετούς (= αγωγούς διέλευσης των ενεργειών) και τις ακτίνες του πατρός Διός – Αιθέρος πάνω σε όλο τον κόσμο· γιατί με τα βέλη υπονοεί τις ακτίνες.
Εναρμόνιση – άριστος βίος.Η μουσική ιδιότητα του θεού παριστάνει ότι αυτός είναι αίτιος κάθε εμφανούς και αφανούς αρμονίας με τις ηγεμονικές του δυνάμεις, σύμφωνα με τις οποίες απογεννά με την Μνημοσύνη και τον Δία τις Μούσες, τις οποίες αποκαλούν τα παιδιά των θεουργών «χείρας», επειδή η ενέργεια της αρμονίας των φθόγγων γίνεται με τα χέρια· αλλά και τις ψυχές και τα σώματα με τους αρμονικούς λόγους κατακοσμεί (= στολίζει, εφοδιάζει), χρησιμοποιώντας τις δυνάμεις διαφόρων φθόγγων,και όλα τα κινεί, με ρυθμό και αρμονία, με τις δημιουργικές του κινήσεις.Αλλά και όλη η ουράνια τάξη και κίνηση δείχνει το εναρμόνιο έργο του θεού· Γι αυτό το λόγο και οι μεριστές ψυχές δεν τελειοποιούνται με άλλο τρόπο παρά με την εναρμόνια ομοιότητά τους με το πάν, διώχνοντας το ανάρμοστο που έχουν από τη γέννησή τους, δηλαδή από το φορτίο προηγουμένων ενσαρκώσεων και τότε θα τύχουν του «αρίστου βίου», που έχει ορισθεί από τον θεό γι αυτές.
Τα μυστήρια της Αρχαίας Ελλάδος.Η θεοπνευστία, οι καθαρμοί, η χρησμωδία και η ιατρική με θεία επέμβαση, είναι τα τέσσερα βασικότερα μυστήρια της Αρχαίας Ελλάδος, τα οποία αν κανείς δεν έχει υπόψη του και δεν προσπαθήσει να εμβαθύνει να κατανοήσει να βιώσει και να γίνει φορέας τους, είναι αδύνατο να αντιληφθεί και να ενστερνισθεί το Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα.Τα μυστήρια αυτά δεν είναι άλλα, παρά οι τέσσερις δυνάμεις του θεού Απόλλωνος, που αναφέραμε παραπάνω και που είναι, επαναλαμβάνουμε, η μουσική, η μαντική, η ιατρική και η τοξευτική.Στις τέσσερις αυτές θεουργικές δυνάμεις, ανταποκρίνονται τα τέσσερα είδη της θείας Μανίας, τα οποία ο θείος Σωκράτης αποκάλυψε στον «Φαίδρο» του Πλάτωνος (σ. 265 b), δηλαδή την μαντική επίπνοια (= έμπνευση), προερχομένη από τον Απόλλωνα, την τελεστική από τον Διόνυσο, την ποιητική από τις Μούσες και την ερωτική μανία από την Αφροδίτη και τον Έρωτα.
Τα Ασκληπιεία. Σχετικά με τις δυνάμεις αυτές και αναφερόμενοι λόγου χάριν στη ιατρική, βρίσκουμε πολλά ιερά – θεραπευτήρια –Ασκληπιεία – Παιωνεία σε όλο τον Ελληνικό χώρο, ιδρυμένα σε υγιεινούς τόπους, σε άλση και κοντά σε ιαματικές πηγές και νερά.Οι ασθενείς, πιστοί στην θεία επήρεια και προσερχόμενοι στα ιερά αυτά, υποβαλλόντουσαν στην αρχή σε κάθαρση και μετά, στο όνειρό τους, παρουσιαζότανε σε αυτούς ο θεός, ο οποίος τους υπεδείκνυε τον τρόπο και τα μέσα της θεραπείας τους.
Το νεκρό σημείο.Κατʼ αυτόν τον τρόπο η Αρχαία Ελλάς είχε τους ιατρούς – θεούς και ήρωές της, όπως τον Παιάνα Δία, την Υγίεια Αθηνά, τον Παιάνα Ούλιον (= Θεραπευτή) Απόλλωνα, τον Ήλιο, τον Διόνυσο, τον Πάνα, τον Παιώνα Ασκληπιό, τον Αμφιάραο, κ.τ.λ.Ήταν η εποχή της πνευματικής ανάτασης και της συνεχούς ενορατικής επίπνοιας (= έμπνευσης, μαντείας), σε αντίθεση με την πτώση και αθλιότητα της μετέπειτα ανθρωπότητας, λόγω του άκρατου υλισμού και της παραγνώρισης των θείων παραινέσεων, όπως μας παραδόθηκαν λ.χ. μέσω των Δελφικών παραγγελμάτων·«γνώθι σαυτόν», «έπου θεώ», κ.τ.λ. και που την οδήγησαν στο ΝΕΚΡΟ ΣΗΜΕΙΟ, ΤΗΝ ΑΠΟΚΟΠΗ ΔΗΛΑΔΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ.Σαν Πνεύμα, εδώ ορίζεται, η ανώτερη εξελικτική βαθμίδα της νόησης, που βρίσκεται στον φλοιό του ψυχικού ατόμου και που στη βαθμίδα αυτή η νόηση μετατρέπεται σε πνεύμα (βλέπε επίσης, όπως παραπάνω, σχετικό μας άρθρο στην διεύθυνση www. ekdramo. gr.)
Αρχαίος Ελληνικός πνευματικός πολιτισμός.Η Αρχαία Ελλάς ζούσε σε ένα κόσμο Υψηλής Πνευματικότητας· η λησμοσύνη, ο υλισμός, η απαιδευσία, η άγνοια, η κακία, το άδικο, ο φανατισμός και τελικά η βαρβαρότητα και ο μηδενισμός, διαδέχθηκαν την Μνημοσύνη, το Πνεύμα, την Αρετή, το Δίκαιο, την Επιστήμη, την Γνώση, τη Διαλεκτική, την Αισθητική, την Ηθική, την Φιλοσοφία και εν γένει τον Πολιτισμό.Σήμερα, αν κρίνει κανείς την ατομική και παγκόσμια κατάσταση με τα πιο πάνω κριτήρια, απέχουμε πάρα πολύ, κατά την γνώμη μας, από την Ατμόσφαιρα εκείνη της Υψηλής Πνευματικότητας των Αρχαίων Ελλήνων, ώστε αν και είναι πλήρεις οι σελίδες των διασωθέντων και παραδεδομένων κειμένων και παραδόσεων περί των προαναφερθέντων Μυστηρίων, που αφορούν, όπως είπαμε, τις τέσσερις δυνάμεις – ιδιότητες του θεού Απόλλωνος – Πνεύματος, ούτε καν υποπτευόμαστε την κρυμμένη Αλήθεια, που βρίσκεται μέσα σε αυτά.
Το γνώθι σαυτόν.Ο τελικός σκοπός του Σύμπαντος, όπως αυτός διαφαίνεται στις Αρχαίες Ελληνικές Παραδόσεις, είναι η μόρφωση όλων των όντων και η εθελουσία επάνοδός τους στην αρχική τους πηγή (θρησκευτικό συναίσθημα).Τον τρόπο αυτής της επανόδου – θεοποιήσεως, μπορεί να μας δώσει το Δελφικό επίγραμμα «ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ».Γιατί η αιτία της ανοησίας – αφροσύνης και των κακών για τον άνθρωπο και την πολιτεία είναι η Μη Γνώση Εαυτού (Αυτογνωσία) (Πλάτ. Αλκιβ. 133c – 135e).Αν και δεν μας έχει παραδοθεί η μέθοδος της αυτογνωσίας των Αρχαίων Ελλήνων, εν τούτοις, όπως πιστεύουμε, αυτή διδασκότανε εσωτερικά μεν στις μυητικές σχολές (μαντεία – ιερά) από τους ιερείς – μύστες με όρκο σιγής, εξωτερικά δε αφενός μεν από τους ποιητές – φιλοσόφους μέσω του λόγου και των έργων τους (κείμενα –αγορά – θέατρα – σχολές – τρόπος ζωής), αφετέρου δε, μέσω της λατρείας – μίμησης και εορτών του λαού προς τιμήν των θεών.
Η θεία μας καταγωγή. Η θεϊκή πρόνοια, με την γέννηση του θεού Απόλλωνος, του θεού του φωτός, του κάλλους και της αρμονίας, υπενθυμίζει στους ανθρώπους την θεία τους καταγωγή, καθώς και την δυνατότητα συμμετοχής τους στην Μακαριότητα των θεών.Αυτό επιτυγχάνεται προσομοιάζοντας με αυτούς και τείνοντας προς το Αγαθό, μέσω της άσκησης της Αρετής και της αναζήτησης και ανακάλυψης της Αλήθειας για το κάθε τι. Κάθε τι , που όπως αυτό ενδιαφέρει τους θεούς, θα έπρεπε να ενδιαφέρει και τον υποψήφιο προς θέωση άνθρωπο. Πάντως, από τον σημερινό βομβαρδισμό μας από τις πολλές πληροφορίες, ας κρατάμε εκείνες μόνο που μας προάγουν στην Γνώση εκείνη, που θα μας οδηγήσει στην Αλήθεια και στην Αρετή.Ο σκοπός, τα μέσα και ο τρόπος υπάρχουν· το «Γνώθι σαυτόν», το «Συν Αθηνά και χείρα κίνει» και το «Θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία».
Σχετικά ρητά του θείου Πρόκλου.«Με την άρρητή τους γνώση οι θεοί γνωρίζουν τα πάντα μαζί, όλα και τα μέρη, τα όντα και τα μη όντα, τα αιώνια και τα προ πολλού χρόνου γενόμενα.Με τους χρησμούς οι θεοί διδάσκουν τα πάντα, τα όλα και τα μερικά, τα αιώνια και αυτά που γίνονται σε άπαντα τον χρόνο.Οι θεοί είναι οι χορηγοί της αλήθειας, που λάμπει σε όσους επιτρέπεται να μετέχουν εκείνων». (Πρόκλ. Θεολ. Πλάτ. 24).
Επίλογος.Επειδή η ψυχή των Ελλήνων έβλεπε παντού τις αιώνιες και αθάνατες εικόνες της Μεγάλης Θεάς Φύσεως με όλη τους την απέραντη ποικιλία,με κανένα τρόπο δεν θα μπορούσε να αναπτυχθεί στην Ελλάδα, με αποφασιστικότητα, κάποιος αποκλειστικός μονοθεϊσμός.Σε κάθε ελληνικό θεό πάντοτε υπήρξε ξένη η οίηση – αλαζονεία και η εγωπαθής διάθεση για έξαρση του ιδίου προσώπου αλλά και εξώθηση ή απόκρουση μακριά του κάθε άλλου θείου όντος.Κάθε Έλλην θεός δεν παρουσιάζεται σε μας με το πάθος εκείνο και τη ζηλοτυπία των θεών της Ανατολής, οι οποίοι αξιώνουν να υμνούνται από τους ανθρώπους, κατʼ αποκλειστικότητα.Ο Απόλλων, είναι θεός περισσότερο των απομακρυσμένων αποστάσεων και της μεγαλοπρεπούς μονώσεως (τόπος διαμονής του η χώρα των Υπερβορείων).Στους Δελφούς δε, ποτέ δεν έδωσε άλλη συμβουλή ούτε στους Έλληνες ούτε στους ξένους, παρά εκείνη μόνο, ότι δηλαδή όλοι όφειλαν να παραμένουν πιστοί στις οικείες αυτών θεότητες.Από την θεά Αθηνά πάλι ακούμε την βεβαίωση, ότι ο αγαθός, ο χρηστός και ο δραστήριος άνθρωπος την έλκει προς τον εαυτό του σαν πρόθυμη βοηθό και υπερασπίστρια του και όχι η καλή του θέληση ή η ευλαβής αφοσίωση στο πρόσωπό της. ΙΕ ΩΝΑΞ ΠΑΙ ΤΟΝ Τʼ ΕΟΝΤΑ ΤΥΦΩΝΑ. www.ekdramo.gr